چگونه میتوان دو زبان را همزمان یاد گرفت؟
ممکن است شما هم جزو افرادی باشید که بنا به ضرورت یا علاقۀ شخصی خودتان بخواهید یادگیری هم زمان دو زبان را امتحان کنید. آیا چنین کاری امکان‌پذیر است؟ نظر محققان و زبان‌شناسان دربارۀ آن چیست؟ چه تکنیک‌هایی به ما کمک می‌کنند که زبان‌های مختلف را با کیفیت و سرعتی مناسب به‌صورت همزمان یاد بگیریم؟
در ادامه می‌خوانید:
- آیا امکان یادگیری هم زمان دو زبان وجود دارد؟
- ۱۵ نکته کاربردی برای یادگیری هم زمان دو زبان
- سخن پایانی
آیا امکان یادگیری هم زمان دو زبان وجود دارد؟
بله. یادگیری دو زبان به‌طور همزمان قطعا امکان پذیر است، اما این لزوماً به این معنا نیست که کارشناسان و صاحب‌نظران هم انجام این کار را همیشه و تحت هر شرایطی توصیه کنند.
براساس نتایج تحقیقات، یادگیری هم زمان دو زبان از ابتدا و از سطح مبتدی، معمولاً دشوارتر از زمانی می‌شود که شما بعد از رسیدن به سطح متوسط در یک زبان، به سراغ یادگیری زبان دیگر بروید.
بنابراین کارشناسان توصیه می‌کنند اگر یادگیری هم‌زبان دو یا چند زبان برای شما ضروری و حیاتی نیست و صرفاً می‌خواهید محض سرگرمی یا مواردی از این دست این کار را انجام دهید، به سراغ آن نروید و یادگیری یک زبان جدید را صرفاً زمانی شروع کنید که در زبان قبلی پایۀ محکمی ساخته و به سطح قابل قبولی رسیده باشید.
اما بعضی وقت‌ها و در شرایطی خاص ما مجبور می‌شویم که دو یا چند زبان را به‌صورت همزمان یا با فاصلۀ کمی از یکدیگر یاد بگیریم. در چنین مواقعی کارشناسان راهکارهایی را برای این یادگیری همزمان توصیه می‌کنند که انجام آن‌ها مسیر این یادگیری را برایمان مفیدتر و ساده‌تر خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: مزایای یاد گرفتن یک زبان جدید چیست؟
۱۵ نکته کاربردی برای یادگیری هم زمان دو زبان
۱. زبان‌های متفاوت را یاد بگیرید.
بعضی‌ها فکر می‌کنند یادگیری هم زمان دو زبان مشابه و هم‌خانواده (مثل ایتالیایی و اسپانیایی) به دلیل اینکه ساختار و واژگان مشابه زیادی دارند ساده‌تر است. اما آیا واقعاً اینطور است؟
متأسفانه نه! یکی از اولین کارهایی که هر زبان‌آموزی سعی می‌کند در فرایند یادگیری زبان انجام دهد، اجتناب از ابهام است؛ ابهام در زمینه‌هایی مثل به هم ریختن قواعد دستوری یا معنا و باهم‌آیی کلمات و عبارت‌ها.
بیشتر بخوانید:
یادگیری هم زمان دو زبانی که شبیه هم هستند، میزان ابهام و اشتباه زبان‌آموز در فرایند آموزش را بیشتر می‌کند و این اتفاق خوبی در زمان یادگیری یک مهارت جدید نیست.
به‌عنوان مثال از آنجا که زبان اسپانیایی و ایتالیایی شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند، بهتر است آن‌ها را همزمان یاد نگیرید. یادگیری دو زبان کاملاً جدا از هم، مثل اسپانیایی و چینی می‌تواند گزینۀ بهتری باشد.
۲. یک زبان آشنا و یک زبان ناآشنا انتخاب کنید.
یکی از راه‌های ساده‌سازی فرایند یادگیری هم زمان دو زبان این است که یکی از زبان‌ها را زبانی انتخاب کنید که برایتان آشناتر است، و زبان دوم را از میان زبان‌هایی که برایتان ناآشناست و زمینۀ ذهنی چندانی درباره‌اش ندارید انتخاب کنید.
برای مثال اگر قبلاً کمی با زبان ایتالیایی آشنا بوده‌اید، می‌توانید زبان فرانسه را به‌عنوان زبانی که با آن آشنایی نسبی دارید انتخاب کنید؛ زیرا بسیاری از ساختارها و واژگان این دو زبان مشابه یکدیگر هستند. در چنین حالتی زبان روسی می‌تواند یکی از گزینه‌های شما به‌عنوان زبان دوم باشد؛ زیرا این زبان تفاوت‌های ساختاری و بنیادینی با ایتالیایی و فرانسوی دارد.
بیشتر بخوانید: یادگیری سریع زبان با چند تکنیک طلایی
۳. زبان‌های جدید را با استفاده از منابعی که به زبان‌های قبلی‌تان هستند یاد بگیرید.
زمانی که به تسلطی نسبی در یک زبان رسیده باشید، می‌توانید زبان‌های بعدی را ازطریق آن یاد بگیرید. این کار هم دانش شما در زبان قبلی‌تان را تقویت می‌کند و هم به شما کمک می‌کند در زبان جدید زودتر پیشرفت کنید.
به‌عنوان مثال فرض کنید که زبان مادری شما انگلیسی است و در زبان فرانسه هم به‌عنوان زبان دوم، به تسلط نسبی رسیده‌اید و حالا می‌خواهید زبان چینی یاد بگیرید.
در این حالت می‌توانید به‌جای استفاده از منابع انگلیسی برای یادگیری زبان چینی، از منابعی که به زبان فرانسه هستند استفاده کنید. مثلاً پادکستی گوش کنید که برای فرانسوی زبان‌هایی تولید شده که می‌خواهند زبان چینی را یاد بگیرند. همچنین می‌توانید به‌جای استفاده از فرهنگ لغت انگلیسی-چینی، از فرهنگ‌های فرانسوی- چینی استفاده کنید.
۴. تصمیم بگیرید که چقدر زمان برای هر زبان اختصاص دهید.
یادگیری چندین زبان به‌طور همزمان، تمرینی برای مدیریت زمان است.
قبل از شروع مطالعه باید بدانید که چگونه می‌خواهید زمان خود را بین زبان‌هایی که قصد یادگیریشان را دارید تقسیم کنید. اگر یک زبان اولویت و اهمیت بیشتری برایتان دارد، بخش زیادی از وقت خود را به آن اختصاص دهید و در مواقعی که بیشترین انرژی و تمرکز را دارید آن را مطالعه کنید.
بیشتر بخوانید:
- راه های افزایش تمرکز و عوامل موثر بر آن در یادگیری زبان
- قانون ۵ دقیقه و استفاده از آن در یادگیری زبان ها
۵. هدف مشخصی از یادگیری هر زبان داشته باشید.
وقتی برای یادگیری هر زبان جدید دلیل و هدفی داشته باشید، فرایند آموزش زبان‌ها با تمرکز، دقت و انگیزۀ بیشتری انجام می‌شود.
به‌عنوان مثال ممکن است اهداف شما از یادگیری زبان‌های مختلف، مواردی از این دست باشند:
- زبان انگلیسی را یاد بگیرید تا بتوانید در دانشگاه‌های خارج از کشور تحصیل کنید یا به موقعیت‌های کاری بین‌المللی دسترسی داشته باشید.
- زبان اسپانیایی را برای گوش دادن به موسیقی‌های اسپانیایی یا خواندن اشعار و رمان های زبان اسپانیایی یاد بگیرید.
- زبان فرانسه را برای دیدن فیلم‌های فرانسوی و سریالهای زبان فرانسه یاد بگیرید.
- و…
۶. فلش کارت‌های زبان‌های مختلف را با هم ترکیب کنید.
۷. موضوعات یکسان را به چندین زبان به‌طور همزمان یاد بگیرید.
شما می‌توانید برای سریع‌تر شدن فرایند یادگیری دو یا چند زبان مختلف، یکی از موضوعات مورد علاقه‌تان را انتخاب کرده و در همۀ زبان‌ها روی همان موضوع متمرکز شوید.
اما چرا بهتر است این کار را انجام دهیم؟ دلیل این مسئله، اثری روانشناختی به نام «پرایمینگ» است. به بیان ساده، پرایمینگ یک تکنیک حافظه است که در آن یک محرک روی نحوۀ واکنش فرد به محرک‌های بعدی تأثیر می‌گذارد.
به‌عنوان مثال اگر فردی از شما بخواهد که بعد از شنیدن کلمۀ «گربه» بلافاصله ده کلمه‌ای را که به ذهنتان می‌رسد بگویید، احتمال اینکه «سگ» یکی از آن کلمات باشد، بیشتر از احتمال گفتن کلمۀ «سیب‌زمینی» است؛ چون سگ‌ها و گربه‌ها به هم نزدیک‌تر و مرتبط هستند.
بر همین اساس، اگر کلمه «گربه» را در اسپانیایی یاد گرفته و سپس همان کلمه را در زبان چینی هم یاد بگیرید، احتمالاً متوجه خواهید شد که معادل چینی کلمۀ «گربه» راحت‌تر در حافظۀ شما می‌ماند؛ زیرا این کلمه را به چند زبان دیگر هم در ذهن دارید.
۸. چندین زبان را همزمان با ترجمه بین آن‌ها تمرین کنید.
وقتی یک یا چند زبان را به‌صورت همزمان یاد می‌گیرید، این احتمال زیاد است که همه چیز را به زبان مادری خود مرتبط کنید و درواقع زبان مادری‌تان مرجع دائمی شما باقی بماند. در این حالت به‌جای اینکه زبان جدید در ذهن شما عمیق و درونی شود، به‌عنوان ابزاری برای بسط و گسترش زبان مادری‌تان به کار خواهد رفت!
زمانی که همزمان دو زبان را یاد می‌گیرید، می‌توانید با حذف واسطه زبان مادری خود، ترجمه بین دو زبانی را که در حال یادگیریشان هستید تمرین کنید. برای مثال اگر در حال یادگیری زبان اسپانیایی و چینی هستید، سعی کنید متنی را به زبان اسپانیایی بنویسید و سپس آن را شفاهی به چینی ترجمه کنید.
۹. حداقل یک سرگرمی مرتبط با هر زبان داشته باشید.
داشتن یک سرگرمی مرتبط، بخش مهمی از ارتباط عاطفی شما با زبان را فراهم می‌کند. سرگرمی‌ها همچنین یادآوری قوی هستند که یادگیری یک زبان همیشه به خودی خود یک هدف نیست، بلکه وسیله‌ای برای ارتباط با فرهنگ‌های دیگر و برقراری ارتباط با مردم است.
چند نمونه از این سرگرمی‌ها عبارتند از:
۱- آشپزی
برنامه‌های آشپزی را به یکی از زبان‌هایی که در حال یادگیریشان هستید تماشا کنید یا کتاب‌های آموزش آشپزی را بخوانید.
۲- موسیقی
موسیقی یکی دیگر از سرگرمی‌های عالی در هنگام یادگیری زبان است. می‌توانید نواختن یک ساز جدید و ساده را به زبانی که در حال یاد گرفتنش هستید بیاموزید یا به آهنگ‌هایی در ژانرهای مختلف به آن زبان گوش کنید.
۳- تماشای فیلم و سریال
تماشای فیلم و سریال معمولاً یکی از جذاب‌ترین سرگرمی‌هایی است که تقریباً همۀ زبان‌آموزان به آن علاقه دارند. می‌توانید یک یا چند مینی سریال و فیلم را انتخاب و در زمان‌های استراحت تماشایشان کنید.
۱۰. در گروه‌ها و اجتماعات مربوط به زبان‌های مختلف شرکت کنید.
خودتان را محدود به یادگیری تئوری اصول زبان‌های مختلف نکنید. برای این که زبانی واقعاً در عمق ذهن شما جای بگیرد، لازم است که آن را در عمل و در محیط‌ها و فضاهای واقعی هم به کار ببرید پس نقش ارتباطات در یادگیری زبان را دست‌کم نگیرید.
اگر در تلاش برای بهبود و یادگیری زبان‌های مختلف هستید، پیدا کردن دوستانی که به زبان‌های هدف شما صحبت می‌کنند ضروری است. این به شما امکان می‌دهد در حین معاشرت با دیگران و در موقعیت‌های واقعی تمرین کرده و یک ارتباط عاطفی با زبان ایجاد کنید.
به این منظور می‌توانید در گروه‌های واقعی یا مجازی مکالمه به زبان‌های مورد نظرتان شرکت کنید، در رویدادهای مرتبط با زبان‌ها حضور داشته باشید و یا در شبکه‌های اجتماعی مختلف افراد بومی (نیتیو) مورد نظرتان را پیدا کرده و با آن‌ها ازطریق چت یا مکالمه‌های صوتی و ویدئویی در ارتباط باشید.
۱۱. از انجام همزمان چند کار اجتناب کنید.
براساس نتایج تحقیقات مختلف، انجام دو یا چند کار به‌طور همزمان، معمولاً کیفیت کارها و میزان بازدهی افراد را کاهش می‌دهد. این مسئله به‌ویژه در مورد یادگیری دو زبان به‌طور همزمان صادق است.
منظور ما ترکیب هر دو زبان در یک جلسه مطالعه است. به‌عنوان مثال، تماشای سریالهای یادگیری چینی در حین مطالعه و دوره کردن مطالب فلش کارت‌های زبان فرانسه.
وقتی در ابتدای مسیر یادگیری هستید و سعی می‌کنید دو کار را در یک زمان انجام دهید، در نهایت هیچ کدام از آن‌ها خوب و کامل از آب درنمی‌آیند! بنابراین در هر لحظه فقط و فقط یک زبان را یاد بگیرید؛ مخصوصاً وقتی مبتدی هستید.
۱۲. از هوش مصنوعی کمک بگیرید.
این روزها هوش مصنوعی در خیلی از زمینه‌ها کارها را برای انسان راحت‌تر کرده است و قطعاً یادگیری زبان هم یکی از همین موارد است.
شما می‌توانید از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی، ازجمله CHAT GPT برای یادگیری همزمان زبان‌ها کمک بگیرید. مثلاً می‌توانید از او بخواهید جمله‌ای را که شما به زبان مادری‌تان می‌گویید، به زبان‌های مورد نظرتان به‌طور همزمان ترجمه کند یا به یک زبان خاص با شما چت کند و از این طریق به یک پارتنر خوب برای تمرین شما تبدیل شود. حتی می‌توانید متن رایتینگ‌ها و مقالات خود را به این ابزار بدهید و از آن بخواهید که اشکالات آن را برایتان مشخص کند.
بیشتر بخوانید:
- تأثیرات هوش مصنوعی بر آموزش و یادگیری
- مزایا و راه های استفاده از هوش مصنوعی در کلاس‌های زبان
- یادگیری زبان های خارجی به کمک هوش مصنوعی
- هوش مصنوعی به کمک مدرس های زبان می آید
۱۳. از تکنیک‌های مختلف یادگیری و منابع متنوع استفاده کنید.
در یادگیری هم زمان دو زبان شما می‌توانید و باید از روش‌های مختلف مطالعه استفاده کنید تا ببینید کدام تکنیک‌ها برایتان مؤثرتر و بهتر است. از فلش کارت‌ها برای یادگیری واژگان استفاده کنید، به پادکست‌های آموزشی گوش دهید و تمرینات کتاب‌های آموزشی را انجام دهید.
هیچ راه درست یا غلطی برای چند زبانه شدن وجود ندارد. در نهایت فقط می‌توانید به این شناخت برسید که استراتژی‌های یادگیری‌تان چقدر برای شما مؤثر و کارآمد بوده‌اند. هیچ ایده و تکنیک ثابت و یکسانی برای همۀ زبان‌آموزان وجود ندارد؛ پس سعی کنید راه و تکنیک‌های مخصوص خودتان را در یادگیری پیدا کنید.
۱۴. در کلاس‌های خصوصی شرکت کنید.
بزرگ‌ترین مزیت کلاس‌های خصوصی برای کسانی که به‌طور همزمان در حال یادگیری زبان‌های مختلف هستند این است که مجبور نیستند برای یادگیری تمام مباحث این زبان‌ها در کلاس حضور داشته باشند و می‌توانند فقط روی قسمت‌های مورد نظر خودشان که نیاز به تمرین بیشتر و راهنمایی معلمان دارند متمرکز شوند.
بیشتر بخوانید: شرکت در کلاس های خصوصی فشرده زبان برای چه کسانی مفید است؟
شما در هایتاکی به مجموعۀ بزرگی از معلمان و کلاس خصوصی زبان‌های مختلف در همۀ سطوح دسترسی خواهید داشت و می‌توانید به دو صورت حضوری یا آنلاین، بسته به انتخاب خودتان، در کلاس‌ها شرکت کنید.
بیشتر بخوانید:
۱۵. ذهنیت کمال گرایی را کنار بگذارید.
یادگیری هم زمان دو زبان به معنای پذیرش این واقعیت است که هیچ یک از آن‌ها را با سرعتی که هنگام مطالعه یک زبان یاد می‌گیرید، نخواهید آموخت. بنابراین اگر احساس می‌کنید پیشرفتتان کند است، خودتان را سرزنش نکنید. یادگیری را با سرعتی که برای شما مناسب‌تر است پیش ببرید.
بیشتر بخوانید: اهمیت استمرار و پیوستگی در فرایند یادگیری زبان جدید
کمال گرایی یک ذهنیت منفی است که هیچ کمکی به شما در دستیابی به اهدافتان نمی‌کند. اگر تصمیم گرفته‌اید بیش از یک زبان را همزمان یاد بگیرید، باید با این واقعیت روبرو شوید که در همه زبان‌ها کندتر از یادگیری یک زبان پیشرفت خواهید کرد.
از اشتباهات خود در مسیر یادگیری زبان‌ها استقبال کنید. مخصوصاً اگر پارتنر یادگیری زبان یا معلم خصوصی دارید، از این موقعیت به‌عنوان یک محیط امن برای اشتباه کردن استفاده کنید. پس از تصحیح اشتباهات، می‌توانید آن‌ها را یادداشت کرده و روش صحیح بیان آن را تمرین کنید.
این یک فرصت یادگیری است، نه مسابقه‌ای برای کمال گرایی.
سخن پایانی
در این مقاله به مهم‌ترین تکنیک‌هایی که در یادگیری همزمان دو یا چند زبان به شما کمک خواهند کرد اشاره کردیم. توصیۀ محققان و زبان‌شناسان معمولاً این است که دو زبان را همزمان یاد نگیرید، مخصوصاً اگر در هر دو آن‌ها مبتدی هستید. اما اگر به هر دلیلی لازم است این کار را انجام دهید، نکات گفته شده در این مقاله راه را برایتان هموار و لذت‌بخش خواهد کرد.
در پایان لازم به ذکر است که اگر خارج از ایران هستید و می‌خواهید در ایران در کلاس‌های خصوصی زبان‌های مختلف شرکت کنید، مطالعۀ مقالۀ «رزرو کلاس خصوصی و دوره های زبان از خارج از ایران» را به شما توصیه می‌کنیم.
منابع:
