چگونه متون انگلیسی را ترجمه کنیم؟ | ۱۶ تکنیک طلایی ترجمه
بسیاری از افراد ترجمه به و از زبان انگلیسی را یک کار ساده در نظر می‌گیرند که نیاز چندانی به یادگیری و شرکت در کلاس زبان و… ندارد و می‌توان با ابزارهای ترجمه آن را انجام داد. این در حالی است که تکنیک ترجمه مستقیم معمولاً همیشه پاسخگو نیست؛ زیرا زبان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند.
Google Translate و ابزارهای مشابه مثل دستیارهای هوش مصنوعی، می‌توانند بسیاری از ترجمه‌ها را به درستی انجام دهند. با این حال، هنگام ترجمه، باید از تکنیک‌های مختلفی استفاده شود. دانستن این تکنیک‌ها بسیار مهم است و در این مقاله، چند تکنیک ترجمه را که متخصصان اغلب استفاده می‌کنند، توضیح می‌دهیم.
در ادامه می‌خوانید:
- انواع روش ترجمه متون انگلیسی
- انواع تکنیک های ترجمه متون انگلیسی
- یک مترجم انگلیسی خوب، به چه نکاتی باید توجه کند؟
- سخن پایانی
انواع روش های ترجمه متون انگلیسی
| ۱ | ترجمه آزاد | یکی از روش‌های رایج ترجمه، ترجمه آزاد نامیده می‌شود. از این روش می‌توان به عنوان ترجمه خلاقانه یاد کرد.
در این ترجمه، مترجم روی نحو و سبک زبان مبدأ تمرکز نمی‌کند. در عوض، متن ترجمه شده ترجمه دقیقی از اصل محتوا خواهد بود، اما ممکن است دقیقاً ساختار یا دستور زبان را منعکس نکند. |
| ۲ | ترجمه اصطلاحی | روش مشابه برای ترجمه، ترجمه اصطلاحی نامیده می‌شود که پیام متن اصلی را با استفاده از اصطلاحات زبان مقصد بیان می‌کندن. این باعث ایجاد بخش‌هایی می‌شود که نسبت به متن اصلی متفاوت به نظر می‌رسند و نمی‌توانند مستقیماً ترجمه شوند، اما هنوز از نظر معنی بسیار شبیه هستند. |
| ۳ | ترجمه وفادار | ترجمه وفادار برعکس عمل میکند و کار آن ایجاد یک ترجمه دقیق است در حالی که به نحو و ساختار دستوری متن اصلی آسیبی وارد نمیشود. |
| ۴ | ترجمه معنایی | ترجمه معنایی ارتباط نزدیکی با ترجمه وفادار دارد. ترجمه وفادار ممکن است برای متون حقوقی مناسب‌تر باشد، جایی که حتی کوچکترین نکات ظریف اهمیت دارد. |
بیشتر بخوانید: مترجمی زبان انگلیسی و بازار کار آن
انواع تکنیک های ترجمه متون انگلیسی
در نگاه اول، ممکن است فکر کنید که اگر زبان انگلیسی را بلد باشید، هیچ مشکلی در مورد ترجمه وجود ندارد. شما فقط متن را برای ترجمه دریافت می‌کنید و کلمه به کلمه آن را ترجمه می‌کنید. گاهی ممکن است این روش کارساز باشد. اما وقتی صحبت از پروژه‌های بزرگ و زمینه‌های پیچیده می‌شود، چنین ترجمه‌هایی می‌توانند بیش از حد ساده یا برعکس، بیش از حد بد باشند.
این کار ممکن است منجر به ترجمه‌های نادرست یا ترجمه‌هایی شود که درک آنها دشوار است. اما هدف مترجم این است که متن اصلی را به گونه‌ای ترجمه کند که متن نهایی شبیه ترجمه نباشد.
برای کسانی که متون انگلیسی را ترجمه می‌کنند، انواع تکنیک‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- ترجمه مستقیم
- ترجمه غیر مستقیم
ترجمه مستقیم به معنای جایگزینی کلمه به کلمه است، در حالی که ترجمه غیر مستقیم به معنای نوعی تغییر در متن است.
تکنیک‌های ترجمه مستقیم متون انگلیسی
۱. تکنیک قرض گرفتن یا Borrowing
این تکنیک به این معنی است که عین کلمات انگلیسی را در ترجمه فارسی می‌نویسید. همه زبان‌ها کلماتی را از زبان‌های دیگر قرض می‌گیرند که به مرور زمان به بخشی از گفتار روزمره تبدیل می‌شوند. در کار ترجمه متون انگلیسی، «قرض گرفتن» به حفظ یک کلمه از زبان اصلی در ترجمه اشاره دارد که باید بدانید چه زمانی مناسب است و چه زمانی برای استفاده مناسب نیست.
در واقع می‌توان گفت که یکی از بزرگترین زبان‌ها در وام گرفتن کلمات از زبان‌های دیگر، انگلیسی است که همچنان کلمات جدید را از زبان‌های دیگر دریافت میکند. همانطور که مشخص است، منشأ برخی از کلمات انگلیسی امروزی می‌تواند بسیار شگفت انگیز باشد: برای مثال، افراد زیادی نمی‌دانند که کلمه ربات در واقع از آثار ادبی کارل چاپک آمده است.
۲. تکنیک گرته برداری یا وام گیری زبانی (calque)
این تکنیک ترجمه مستقیم، مانند قرض گرفتن است، با این تفاوت که کلمات و واژه هایی که در متن انگلیسی به کار رفته اند نمونه ای در زبان فارسی ندارند به طور مثال واژه Computer اغلب به همان صورت کامپیوتر معنا می‌شود. استفاده صحیح از این تکنیک نیازمند داشتن دانش عمیق در زمینه واژگان و کاربرد آن در زبان مقصد است.
۳. ترجمه تحت اللفظی (Literal translation)
این تکنیک ترجمه دقیق و کلمه به کلمه، برای جملات ساده به خوبی کار میکند، به خصوص زمانی که دو زبان، ساختار، نحو و اصطلاحات فرهنگی مشابهی دارند. مشکل این تکنیک این است که در بیشتر موارد مفید واقع نمیشود. در حقیقت، ترجمه تحت اللفظی در انگلیسی معنی ندارد، بنابراین کلمات را نمی‌توان مستقیما ترجمه کرد. به همین دلیل است که تکنیک مترجم گوگل گاهی اوقات باعث ترجمه اشتباه به زبان فارسی می‌شود.
اگرچه ترجمه گوگل ترنسلیت طی چندین سال گذشته بهبود یافته است، اما هنوز هم در بسیاری از مواقع ترجمه‌های تحت اللفظی ارائه می‌دهد که خوب به نظر نمی‌رسند.
تکنیک‌های ترجمه غیر مستقیم متون انگلیسی
از آنجایی که تکنیک‌های ترجمه مستقیم محدود است، مترجمان نیز باید از روش های غیرمستقیم و خلاقانه برای انتقال مناسب محتوا استفاده کنند.
۱. جابجایی (Transposition)
با استفاده از جابجایی، مترجمان ساختار دستوری یک متن را تغییر می‌دهند در حالی که معنی آن ثابت می‌ماند. این تکنیک ترجمه غیر مستقیم به ترجمه‌هایی اشاره دارد که معنی کلمه را تغییر نمی‌دهند، اما ترتیب کلمات یا بخش‌هایی از گفتار بر اساس گرامر تغییر میکند. این تغییرات برای معنادار شدن متن ضروری است به عنوان مثال، تغییر اسم به فعل، حروف به مصدر یا صفت به اسم. به دلیل تفاوت‌های پیچیده بین زبان‌ها، این نمونه دیگری از مواردی است که در ترجمه گاهی اشتباه می‌شود. به طور مثال (I did not want to insult: قصد من توهین نبود)
۲. مدولاسیون یا تغییر بیان (Modulation)
مدولاسیون به معنای ترجمه عبارتی متفاوت از عبارت استفاده شده در محتوای منبع برای حفظ همان معنی در زبان مقصد است. مدولاسیون شامل تغییر معناشناسی یا دیدگاه یک متن برای انتقال ترجمه صحیح است. این تکنیک برای جملات و عباراتی که معانی مشابهی در فرهنگ‌ها و زبان‌ها دارند به خوبی استفاده می‌شود. در حقیقت، این تکنیک به کلمات مرتبط یا گاهی متضاد نیاز دارد که معنای درستی را بیان کنند.
۳. اصلاح فرمولاسیون (Reformulation)
هنگامی که تکنیک‌های فوق نمی‌توانند معنی جمله را به وضوح منتقل کنند، یک تکنیک خلاقانه‌تر و انتزاعی مورد نیاز است. این تکنیک که “هم ارزی” نیز نامیده می‌شود، به طور کامل هم معنای آن جایگزین یک عبارت می‌شود. هدف از این کار رساندن معنای جمله است، حتی اگر معنای همه کلمات متفاوت باشند.
۴. انطباق (Adaptation)
انطباق که جایگزینی فرهنگی یا معادل فرهنگی نیز نامیده می‌شود، عنصری فرهنگی است که متن اصلی را با متنی جایگزین میکند که مناسب‌تر با فرهنگ زبان مقصد باشد. این منجر به یک متن جامع‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: نقش فرهنگ در یادگیری زبان انگلیسی چیست؟
۵. کاهش (Reduction)
هنگام استفاده از روش کاهش(reduction)، مترجم انتخاب میکند که هر کلمه‌ای که در متن اصلی به کار رفته و در زبان مقصد اضافی در نظر گرفته می‌شود را حذف کند.
یک مترجم انگلیسی خوب، به چه نکاتی باید توجه کند؟
۱. هدف خود از ترجمه را مشخص کنید
قبل از شروع ترجمه باید بدانید که آیا می‌خواهید یک مقاله علمی دانشگاهی را ترجمه کنید یا یک مقاله برای وبلاگ. در برخی از موارد لازم است که تمامی کلمات و جملات به کار رفته در متن انگلیسی ترجمه شود اما در برخی از موارد، رساندن معنا و مفهوم متون انگلیسی به کاربر کافی است. پس بدانید که چه کسی از متن استفاده میکند و آن را می‌خواند. از زبانی استفاده کنید که مخاطب شما می‌فهمد و با آن احساس راحتی میکند.
۲. یک دیکشنری خوب برای ترجمه داشته باشید
همانطور که داشتن دیکشنری برای زبان آموزان ضروری است، این مسئله برای مترجم‌ها هم صدق میکند. در حقیقت یک دیکشنری خوب به عنوان یک دوست برای مترجم عمل میکند. به همین دلیل توصیه می‌شود که یک دیکشنری انگلیسی به انگلیسی و یک دیکشنری فارسی به فارسی با خود داشته باشید.
بیشتر بدانید: بهترین دیکشنری های یادگیری زبان انگلیسی
۳. کسی نباید متوجه شود که متن شما ترجمه است
اغلب مفید است که با خواندن متن خود با صدای بلند خود را جای مخاطب قرار دهید. اگر چیزی شما را گیج میکند، سعی کنید ترتیب کلمات و جملات را تغییر دهید. یک ترجمه خوب باید روان به نظر برسد. در واقع، جز در مواقع خاص، مخاطب نباید متوجه شود که این متن ترجمه است بلکه باید به قدر روان باشد که به راحتی با فرد ارتباط برقرار کند.
۴. برای خوانا بودن ترجمه تلاش کنید
نوشتن خوانا به این معنی است که مخاطب هدف شما می‌تواند مفهوم اصلی متن شما را درک کند. خوانندگان نباید هیچ تلاشی برای درک آنچه می‌خواهید بیان کنید انجام دهند. خوب است از کلمات ساده ای استفاده کنید که مشخص است معنای آنها چیست. کلماتی که مخاطب شما مجبور نیست معنی آنها را جستجو کند.
۵. از جملات کوتاه تر استفاده کنید
جملات مختصر، خواندن و درک متن را آسان تر میکند. جملات طولانی می‌توانند با معنی یا پیام مورد نظر در متن تداخل داشته باشند. این می‌تواند باعث شود خواننده علاقه و تمرکز خود را روی اطلاعات از دست بدهد.
۶. از کلیشه‌ها، استعاره‌ها، طنز و جملات عامیانه زبان آگاه باشید
کلیشه‌ها و استعاره‌ها اغلب مختص زبان و فرهنگ هستند و ممکن است مانع ارتباطی برای خوانندگان بین المللی باشند. در برخی موارد، مترجمان برخی از تکنیک‌هایی را که در بالا توضیح دادیم به کار می‌گیرند یا حتی از استفاده از آنها اجتناب می‌کنند.
بیشتر بخوانید: اصطلاحات عامیانه انگلیسی (slang)
۷. ترجمه تخصصی انجام دهید
در واقع بهتر است که شخصی که کار ترجمه انجام می‌دهد به طور اختصاصی بر روی یک حوزه فعالیت کند. به طور مثال شخصی که تبحر در ترجمه مقالات پزشکی دارد، فقط مقالات پزشکی و حوزه‌های مرتبط با آن را ترجمه کند. برای این که با انواع ترجمه‌های تخصصی آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم، ویدیو زیر را مشاهده کنید:
۸. در نظر بگیرید که برخی از کلمات انگلیسی، معادل فارسی ندارند
زمانی که کار ترجمه انجام می‌دهید باید در نظر داشته باشید که برخی از عبارات و اصطلاحات علمی انگلیسی قابلیت ترجمه به زبان فارسی ندارند. اگر در کار ترجمه پیشرفت زیادی کنید و با زبان انگلیسی بیشتر آشنا شوید، آشنایی با این کلمات آسان خواهد بود. پس اگر می‌خواهید یک مترجم خبره شوید، بهتر است که کلاس خصوصی زبان انگلیسی را تجربه کنید.
سخن پایانی
تبدیل شدن به یک مترجم ماهر علاوه بر داشتن مهارت‌های زبانی در سطح مناسب، به آموزش‌های زیادی نیاز دارد. برای حرفه‌ای‌هایی که ترجمه می‌کنند، تکنیک یک نکته مهم است، با این حال، دانستن زمان استفاده از هر تکنیک ترجمه به همان اندازه مهم است. تکنیک مناسب با در نظر گرفتن نوع متن، خواننده هدف و هدف نهایی ترجمه شما، برای هر متن متفاوت خواهد بود.
منابع: