آموزش ساختار جملات در ژاپنی: از مباحث ساده تا پیچیده
یادگیری واژگان ژاپنی آسان است، اما وقتی نوبت به ساختن جمله می‌رسد، همه‌چیز تغییر می‌کند. ناگهان با زبانی روبه‌رو می‌شوید که نظم آن با چیزی که می‌شناسید، فرق دارد.
اگر قواعد را درک نکنید، واژه‌هایتان مثل تکه‌های پازلی بی‌نظم کنار هم می‌افتند. اما اگر رمز ساختار جملات را کشف کنید، ژاپنی دیگر برایتان معما نخواهد بود. حالا، آماده‌اید این رمز را بشکنید؟
در ادامه می‌خوانید:
- ساختار فاعل-مفعول-فعل در زبان ژاپنی
- فعل ربطی در زبان ژاپنی: です
- جایگاه فعل در زبان ژاپنی
- پست‌موقعیت‌ها در زبان ژاپنی
- حروف اضافه ژاپنی
- ترتیب صفت‌ها در زبان ژاپنی
- ساختار سوالات در زبان ژاپنی
- حذف موضوع در زبان ژاپنی: چطور موضوع جمله استنباط می‌شود
- انعطاف‌پذیری در ساختار جملات ژاپنی
- سخن پایانی
ساختار فاعل-مفعول-فعل در زبان ژاپنی
در زبان ژاپنی، جملات از الگوی فاعل-مفعول-فعل (SOV) پیروی می‌کنند. یعنی ابتدا فاعل می‌آید، سپس مفعول و در نهایت، جمله با فعل به پایان می‌رسد.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی |
| ジンボはリンゴを食べる。 | جیمبو یک سیب می‌خورد. |
| じんぼはりんごをたべる。 |
هر دو از الگوی SOV پیروی می‌کنند.
چرا دو نوع نوشتار داریم؟
کانجی در متن‌های رسمی و کتاب‌ها رایج است، درحالی‌که هیراناگا ساده‌تر بوده و برای زبان‌آموزان مناسب‌تر است.
فعل ربطی در زبان ژاپنی: です
です به معنی «بودن» یا «هست» از پرکاربردترین واژه‌های ژاپنی است و نقشی فراتر از یک نشانه‌ی رسمی در جمله دارد.
役割 (نقش) です در جمله
です یک کوپولا (فعل ربطی) است که فاعل را به متمم متصل کرده و جمله را کامل می‌کند. رایج‌ترین ساختار です عبارت
A は B です → (A، B است.)
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی |
| 私はアマンダです。 (کانجی) | نام من آماندا است. |
| わたしはあまんだです。 (هیراناگا – تلفظ ساده‌تر) |
نقش です در پایان جمله
です در پایان جملات اسمی، ساختار رسمی ایجاد می‌کند، اما در جملات با فعل ます نباید استفاده شود.
به این تفاوت دقت کنید:
トムさんはお茶が好きです。 とむさんはおちゃがすきです。
(تام چای دوست دارد.)
トムさんはお茶を飲みますです。 (نادرست – です اضافی است.) トムさんはお茶を飲みます。 (صحیح) とむさんはおちゃをのみます。 (هیراناگا)
(تام چای می‌نوشد.)
زمان گذشته با でした در زبان ژاپنی
برای بیان گذشته، です به でした تغییر می‌کند و زمان گذشته را نشان می‌دهد.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی |
| 試験は簡単でした。 | امتحان آسان بود. |
| しけんはかんたんでした。 |
سطوح مختلف رسمیت です در زبان ژاپنی
です بسته به موقعیت و مخاطب، فرم‌های مختلفی برای بیان سطوح رسمیت دارد.
| 1 | だ | برای مکالمات غیررسمی، معمولاً میان دوستان یا خانواده. |
| 2 | です | فرم مودبانه پایه که بیشتر در مکالمات روزمره استفاده می‌شود. |
| 3 | である | در زبان نوشتاری رسمی‌تر، مانند روزنامه‌ها یا مقالات علمی. |
| 4 | でございます | رسمی‌ترین فرم که در هنگام صحبت با افراد مهم‌تر یا مقام بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
اگر در انتخاب فرم مناسب شک دارید، بهترین گزینه این است که از です استفاده کنید، چرا که نشان‌دهنده احترام است و طرف مقابل متوجه می‌شود که شما قصد دارید مودبانه صحبت کنید.
جایگاه فعل در زبان ژاپنی
در زبان ژاپنی، همانطور که اشاره شد، افعال فقط دو زمان دارند: گذشته و غیر گذشته. برخلاف زبان‌های دیگر، در ژاپنی، زمان فعل تنها با تغییرات در انتهای فعل مشخص می‌شود.
| مثال‌هایی به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 私は店に走りました。 | من به فروشگاه دویدم. |
| わたしはみせにはしりました。 | ||
| 2 | 昨日の夜、まゆさんは勉強した。 | مایو دیشب درس خواند. |
| きのうのよる、まゆさんはべんきょうした。 | ||
| 3 | アリスはクッキーを作った。 | آلیس کوکی درست کرد. |
| ありすはくっきーをつくった。 | ||
دسته‌بندی افعال ژاپنی
در زبان ژاپنی، افعال را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: افعال う و افعال る.
افعال ژاپنی دو فرم دارند: فرم دیکشنری برای مکالمات غیررسمی و جستجو در دیکشنری، و فرم مودبانه برای موقعیت‌های رسمی.
| انواع افعال ژاپنی | نمونه‌ها |
| افعال う افعالی که به う، ある، うる، おる ختم می‌شوند، در فرم مودبانه う را حذف کرده و います می‌گیرند. |
– 話す/話します (はなす/はなします، به معنی صحبت کردن) – 行く/行きます (いく/いきます، به معنی رفتن) – 飲む/飲みます (のむ/のみます، به معنی نوشیدن) – 作る/作ります (つくる/つくります، به معنی ساختن) |
| افعال る افعالی که به いる یا える ختم می‌شوند، معمولاً افعال る هستند و با جایگزینی る با ます، مودبانه می‌شوند. |
– 食べる/食べます (たべる/たべます، به معنی خوردن) – 見る/見ます (みる/みます، به معنی دیدن) – 起きる/起きます (おきる/おきます، به معنی بلند شدن) |
| افعال خاص: する و くる دو فعل خاص وجود دارند که قواعد معمول دسته‌بندی را دنبال نمی‌کنند |
– する (به معنی انجام دادن) → فرم مودبانه: します – くる (به معنی آمدن) → فرم مودبانه: きます |
منفی کردن افعال ژاپنی
برای منفی کردن افعال ژاپنی، باید تغییراتی در انتهای فعل ایجاد کنید که بسته به نوع فعل فرق می‌کند:
- برای افعال う، う را با あない جایگزین کنید.
- برای افعال る، る را حذف کرده و به جای آن ない بگذارید.
- فعل する به しない و فعل くる به こない تبدیل می‌شود.
استفاده از افعال برای بیان ظرایف در زبان ژاپنی
در زبان ژاپنی، با افزودن پسوندهایی مانند て یا で به افعال، معنای دقیق‌تری ایجاد می‌شود. این تغییرات که به آگلاتیناتیو معروفند، به ساخت جملات پیچیده‌تر و بیان ظرایف بیشتر کمک می‌کنند.
در مکالمات روزمره، اما این تغییرات لازم نیست و می‌توان از فرم ساده‌تر افعال استفاده کرد.
آیا تا به حال احساس کرده‌اید که فقط دانستن واژه‌ها کافی نیست؟
در کلاس آنلاین زبان ژاپنی، شما با هر مکالمه، یک چالش جدید را پیش رو دارید که می‌تواند مهارت‌های شما را به سطحی جدید برساند.
آماده‌اید تا این چالش را بپذیرید؟
پست‌موقعیت‌ها در زبان ژاپنی
در ژاپنی برای نشان دادن روابط میان اجزای جمله از پست‌موقعیت‌ها استفاده می‌شود. این کلمات مشابه حروف اضافه در زبان‌های دیگر هستند، اما تفاوت مهمی دارند: در زبان‌های دیگر، حروف اضافه قبل از اسم‌ها می‌آیند، ولی در ژاپنی، این کلمات پس از اسم قرار می‌گیرند.
| پست‌موقعیت‌های ژاپنی | توضیحات + مثال | |
| 1 | پست‌موقعیت へ (به) | این پست‌موقعیت برای نشان دادن جهت استفاده می‌شود. مثال: スペインへ行きました。 (من به اسپانیا رفتم) |
| 2 | پست‌موقعیت から (از) | برای نشان دادن مبدأ یا منبع به کار می‌رود. مثال: ？彼女から聞きましたか (آیا از او شنیدی؟) |
حروف اضافه ژاپنی
در زبان ژاپنی، به جای استفاده از حروف اضافه، از کلماتی به نام «ذرات» استفاده می‌شود. این ذرات مانند نشانه‌هایی هستند که پس از اسم یا صفت می‌آیند و به جمله معنا می‌دهند.
| ذرات ژاپنی | توضیحات | مثال + ترجمه فارسی | |
| 1 | は (علامت موضوع) |
 این علامت برای مشخص کردن موضوع جمله استفاده می‌شود. معمولاً به معنای «هستم» یا «است» ترجمه می‌شود. تلفظ آن «وا» است، اگرچه نوشته می‌شود «ها». کمک می‌کند تا موضوع جمله مشخص شود. |
ペンは黒いです。 ぺんはくろいです. (قلم سیاه است.) 私は学生です。わたしはがくせいです。 (من دانش‌آموز هستم.) |
| 2 | が (علامت فاعل) |
این علامت برای مشخص کردن فاعل جمله استفاده می‌شود. تأکید دارد بر شخص یا چیزی که عمل را انجام می‌دهد. در جملات سوالی به‌عنوان ذره پیش‌فرض استفاده می‌شود. برای اتصال جملات، به معنای «اما» هم به کار می‌رود. |
あの鳥が鳴いています。 (آن پرنده در حال آواز خواندن است.)誰が来ますか？ (چه کسی خواهد آمد؟) |
| 3 | を (علامت مفعول مستقیم) |
این علامت برای نشان دادن مفعول مستقیم جمله استفاده می‌شود. نشان می‌دهد که فعل بر مفعول انجام می‌شود یا چیزی را انجام می‌دهد. を همیشه پس از اسم یا گروه‌های اسمی قرار می‌گیرد. |
私は野菜を食べます。 (من سبزیجات می‌خورم.)今夜、彼は夕食を作ります。 (امشب او شام درست خواهد کرد.) |
| 4 | の (علامت مالکیت) |
این علامت برای نشان دادن مالکیت به‌کار می‌رود. نشان می‌دهد که چیزی متعلق به کسی یا چیزی دیگر است. همچنین می‌تواند برای اشاره به یک شیء خاص، به‌عنوان جایگزین اسم استفاده شود (مانند «این یکی»). |
それは先生のかばんです。 (این کیف متعلق به معلم است.)黄色いのを買いたいです。 (می‌خواهم آن زرد را بخرم.) |
| 5 | に (علامت زمان و حرکت) |
این علامت برای نشان دادن مقصد حرکت و زمان استفاده می‌شود. زمانی که با افعال حرکت همراه باشد، مکان مقصد را مشخص می‌کند. وقتی با افعال いる یا ある بیاید، نشان‌دهنده مکانی است که چیزی در آن وجود دارد. می‌تواند معانی مختلفی مانند «به»، «در» یا «برای» داشته باشد. |
ゆかこさんは映画館に来ました。 (یُوکاکو به سینما آمد.)公園にベンチがあります。 (یک نیمکت در پارک وجود دارد.) |
| 6 | へ (علامت جهت و مقصد) |
این ذره برای نشان دادن مقصد حرکت یا جهت استفاده می‌شود. تأکید بر مقصد نهایی حرکت دارد. به‌طور معمول به‌عنوان «e» تلفظ می‌شود، ولی در نوشتار به‌صورت he نوشته می‌شود. |
わたしはれすとらんへいきました。 (من به رستوران رفتم.) |
| 7 | で (علامت مکان و وسیله) |
ذره で بسته به زمینه استفاده، می‌تواند: مکان انجام عمل را مشخص کند. وسیله یا ابزاری را که عمل با آن انجام می‌شود، نشان دهد. جملات را به هم متصل کند. |
しげおさんはデパートで買い物しました。 (شگه‌ئو در فروشگاه خرید کرد.) 私は飛行機でカナダに来ました。 (من با هواپیما به کانادا آمدم.) |
| 8 | も (علامت شباهت) |
ذره も به معنی «هم» یا «همچنین» است، پس از اسم می‌آید و می‌تواند جایگزین は یا が شود. | パンもごはんもおいしいです。 (هم برنج و هم نان خوشمزه است.) |
| 9 | と (اتصال اسم‌ها) |
ذره と برای اتصال اسم‌ها و ایجاد فهرست کامل به کار می‌رود و معادل «و» در فارسی است. | あの店はサンドイッチとコーヒーを売っています。 (آن فروشگاه ساندویچ و قهوه می‌فروشد.) |
ترتیب صفت‌ها در زبان ژاپنی
در زبان ژاپنی، صفت‌ها معمولاً قبل از اسم‌ها قرار می‌گیرند. برای مثال، عبارت «ماشین آبی» در ژاپنی به صورت “青い車” (あおいくるま) بیان می‌شود.
در زبان ژاپنی دو نوع صفت وجود دارد: い و な. تفاوت این دو نوع صفت در نحوه‌ی صرف آن‌ها است.
صفات い
صفات い آن دسته از صفاتی هستند که با حرف い تمام می‌شوند. برای مثال:
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | (面白い (おもしろい | جالب |
| 2 | (難しい (むずかしい | دشوار |
این صفات به‌طور مستقیم قبل از اسم‌هایی که آن‌ها را توصیف می‌کنند می‌آیند:
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | かわいい猫 | گربه بامزه |
| 2 | 高いシャツ | پیراهن گران |
صفات な
صفات な صفاتی هستند که با پسوند い تمام نمی‌شوند و در ترکیب با اسم‌ها باید از حرف な استفاده کرد:
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 親切な先生 | معلم مهربان |
| 2 | 失礼な子供 | کودک بی‌احترم |
| 3 | 安全な町 | شهر امن |
تغییرات صفات در ژاپنی
در زبان ژاپنی، صفات بسته به زمان و حالت (مثبت یا منفی) تغییر می‌کنند:
| صفات い | برای منفی کردن: 寒い → 寒くない (سرد نیست)برای گذشته: 寒い → 寒かった (سرد بود) |
| صفات な | برای گذشته: 静か → 静かだった (ساکت بود)برای منفی کردن: 静かじゃない (ساکت نیست) |
ساختار سوالات در زبان ژاپنی
برای ساختن سوال بله یا خیر در زبان ژاپنی، کافی است در انتهای جمله از ذره か استفاده کنید.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 彼は優しい人ですか？ | آیا او فرد مهربانی است؟ |
| 2 | かれはやさしいひとですか？ | |
برای سوالات مشابه «چه چیزی» یا «کجا»، کافی است کلمه سوالی مناسب را جایگزین کنید.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 何を食べましたか？ | چه چیزی خوردید؟ |
| 2 | なにをたべましたか？ | |
| 3 | タコを食べました。 | من اختاپوس خوردم. |
| 4 | たこをたべました。 | |
حذف موضوع در زبان ژاپنی: چطور موضوع جمله استنباط می‌شود
در ژاپنی، موضوع جمله ممکن است حذف شود چون از زمینه یا جمله قبلی قابل فهم است، که جملات را ساده‌تر و روان‌تر می‌کند. برای درک آن، باید به ضمایر و زمینه جمله توجه کرد.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 私（わたし）は先生（せんせい）です. | من معلم هستم. |
| 2 | 英語（えいご）を教えています. | انگلیسی تدریس می‌کنم. |
انعطاف‌پذیری در ساختار جملات ژاپنی
در ژاپنی، معمولاً فعل در انتهای جمله می‌آید، اما ساختار جمله انعطاف‌پذیر است و در مکالمات غیررسمی، اجزای جمله می‌توانند بدون تغییر معنی جابه‌جا شوند.
| مثال به زبان ژاپنی | ترجمه فارسی | |
| 1 | 私はフライドチキンを食べた | من مرغ سرخ‌کرده خوردم. |
| 2 | 食べた、フライドチキン | خوردم، مرغ سرخ‌کرده. |
| 3 | フライドチキン食べた、私 | مرغ سرخ‌کرده خوردم، من. |
سخن پایانی
با آشنایی با ساختار جملات و اصول گرامری زبان ژاپنی، قدم بزرگی به سوی تسلط بر این زبان برداشته‌اید. یادگیری ژاپنی چالش‌برانگیز است، اما با درک صحیح ساختار جملات، به راحتی می‌توانید در مکالمات روزمره و نوشتار ژاپنی شرکت کنید.
شما اکنون در مسیر درست قرار دارید و هر گام شما شما را به هدف نزدیک‌تر می‌کند!
