روش تدریس دوزبانه: استفاده از زبان مادری در تدریس زبان جدید

آیا زبان مادری زبان‌آموز کمک‌کننده است یا مانعی در یادگیری زبان جدید؟ نگاهی به کلاس‌ ‌های زبان در سراسر جهان نشان می‌دهد که معمولاً زبان مادری مانعی تلقی می‌شود و روش غوطه‌وری کامل در زبان مقصد ترجیح داده می‌شود.
اما طرفداران روش تدریس دوزبانه، که از زبان مادری و زبان هدف به‌صورت هم‌زمان استفاده می‌کند، معتقدند که گنجاندن زبان مادری در کلاس زبان، ابزاری مؤثر برای دستیابی به تسلط در زبان دوم است.

در این مقاله، به بررسی روش دوزبانه، مزایای آن برای زبان‌آموزان، معایب احتمالی، و تعریف دقیق این روش خواهیم پرداخت.

 

در ادامه می‌خوانید:

• روش تدریس دوزبانه چیست؟
• مزایای روش دوزبانه در تدریس زبان
• معایب روش دوزبانه
• نکاتی برای استفاده از روش دوزبانه در کلاس درس
• سخن پایانی

 

روش تدریس دوزبانه چیست؟

روش دوزبانه یک روش آموزش زبان است که در آن زبان مادری و زبان مقصد به‌صورت ترکیبی استفاده می‌شوند. در این روش، معلمان و زبان‌آموزان از زبان مادری برای توضیح مفاهیم زبان مقصد استفاده می‌کنند و اغلب مقایسه‌هایی بین دو زبان انجام می‌شود.

این روش در دهه ۱۹۶۰ توسط سی. جی. دادسون توسعه یافت و از سه اصل اصلی آموزش زبان، یعنی ارائه، تمرین و تولید پیروی می‌کند. ابتدا مطالب ارائه می‌شوند، سپس تمرینات گروهی انجام می‌گیرد و در نهایت، زبان‌آموزان با دانش جدید خود چیزی تولید می‌کنند.

این روش بر استفاده از زبان مادری (L1) برای یادگیری زبان مقصد (L2) تأکید دارد و اهمیت زیادی به زبان گفتاری می‌دهد.

بیشتر بدانید: تغییر زبان در کلاس درس: چرا اتفاق می افتد و چگونه از آن استفاده کنیم؟

 

مزایای روش دوزبانه در تدریس زبان

 

۱. زبان‌آموزان به دوزبانگی کاربردی می‌رسند

اگر هدف نهایی یادگیری زبان، تسلط کامل به دو زبان یا چندزبانگی باشد، این روش از همان ابتدا نمونه‌ای ملموس از این هدف ارائه می‌دهد. معلم با جابه‌جایی بین دو زبان، الگویی قابل مشاهده برای زبان‌آموزان ایجاد می‌کند تا از آن پیروی کنند.

 

۲. هیچ درسی از دست نمی‌رود

طرفداران این روش معتقدند که زبان مادری بزرگ‌ترین منبع برای فرآیند یادگیری زبان است، به‌ویژه برای زبان‌آموزانی که بالای ۷ یا ۸ سال سن دارند و زبان مادری کاملاً در ذهنشان تثبیت شده است.

این روش امکان توضیح سریع کلمات دشوار و مفاهیم گرامری را فراهم می‌کند و زمان صرفه‌جویی‌شده به بهینه‌سازی فرصت‌های یادگیری کمک می‌کند.

 

۳. ارزش‌گذاری بر زبان‌ها

در حالی که انگلیسی با ۳۶۰ میلیون گویشور بومی، سومین زبان پرگویش در جهان است، گاه به‌عنوان زبان اول از نظر پرستیژ محسوب می‌شود. یکی از جنبه‌های مهم روش دوزبانه، تأیید ارزش و اهمیت زبان مادری و فرهنگ زبان‌آموزان است، که به حفظ هویت فرهنگی آن‌ها کمک می‌کند.

 

۴. افزایش دسترسی

این روش، یادگیری زبان را برای مبتدیان آسان‌تر می‌کند. با استفاده از زبان مادری، مفاهیم سریع‌تر منتقل می‌شوند و زبان‌آموزان می‌توانند از ابتدا با احساس راحتی و آشنایی شروع کنند.

 

۵. کمک به مدیریت کلاس

معلمانی که توانایی استفاده از زبان مادری زبان‌آموزان را دارند، می‌توانند انتظارات را به‌وضوح بیان کنند و انتقال بین فعالیت‌های درسی را آسان‌تر کنند. این مهارت به مدیریت بهتر کلاس و استفاده مؤثرتر از زمان منجر می‌شود.

 

۶. ابزاری برای معلم، نه تکیه‌گاه زبان‌آموز

در این روش، اگرچه از زبان مادری استفاده می‌شود، اما این معلم است که بیشتر از آن بهره می‌برد، نه زبان‌آموز. تمرکز اصلی بر استفاده گفتاری از زبان مقصد است و زبان‌آموزان به‌ندرت از زبان مادری خود در کلاس استفاده می‌کنند.

 

۷. ایجاد پایه‌های قوی در خواندن

روش دوزبانه از همان ابتدا زبان نوشتاری را وارد فرآیند یادگیری می‌کند. این امر به زبان‌آموزان کمک می‌کند تا با شکل نوشتاری کلمات آشنا شوند و ویژگی‌های خاص زبان انگلیسی، مانند املای غیرقابل پیش‌بینی، را راحت‌تر یاد بگیرند.

 

معایب روش دوزبانه تدریس زبان ها

هرچند این روش طرفداران زیادی دارد، معایبی نیز به همراه دارد:

• ممکن است باعث وابستگی بیش‌ازحد زبان‌آموزان به زبان مادری شود و توانایی تفکر و ارتباط مستقیم به زبان انگلیسی را کاهش دهد.
• ترجمه‌های مستقیم گاهی ممکن است به سوءتفاهم یا از دست دادن ظرایف فرهنگی و اصطلاحات خاص منجر شوند.
• نیاز به معلمان دوزبانه ماهر، استفاده از این روش را در مناطقی با کمبود معلمان متخصص محدود می‌کند.
• ممکن است تجربه غوطه‌وری کامل را نادیده بگیرد و به الگوهای گفتاری خشک و غیرطبیعی منجر شود.

 

نکاتی برای استفاده از روش دوزبانه در کلاس زبان

استفاده هدفمند	هر روش آموزشی مزایا و معایب خود را دارد. معلم باید با توجه به نیازهای زبان‌آموزان از روش دوزبانه در کنار سایر روش‌ها، مانند روش مستقیم یا روش ترجمه گرامری، استفاده کند. تکنیک «ساندویچ» این تکنیک شامل سه مرحله است: معرفی واژه یا عبارت جدید به زبان مقصد (L2). ارائه معنای آن به زبان مادری (L1). تکرار واژه یا عبارت جدید به زبان مقصد.
ترکیب تمرینات شفاهی و نوشتاری	هرچند تأکید اصلی این روش بر تسلط گفتاری است، زبان‌آموزان باید فرصت‌هایی برای کار با متون نوشتاری داشته باشند تا با ساختارهای زبان بیشتر آشنا شوند و مهارت‌های نقش‌آفرینی و بداهه‌گویی خود را تقویت کنند.

 

سخن پایانی

روش دوزبانه، هرچند در سال‌های اخیر کمتر مورد توجه بوده است، همچنان ابزار ارزشمندی برای تدریس زبان به شمار می‌آید. معلمان با ارزیابی دقیق نیازهای زبان‌آموزان و انعطاف‌پذیری در استراتژی‌های آموزشی، می‌توانند از مزایای این روش بهره‌مند شوند.

این روش را در کلاس خود امتحان و نتایج را مشاهده کنید!

 

منبع: fluentu.com