ضمایر شخصی و غیرشخصی در فرانسه: یک بار برای همیشه یاد بگیرید
تصور کنید در میان یک مکالمه فرانسوی هستید. همه‌چیز روان پیش می‌رود تا اینکه ناگهان متوقف می‌شوید، کدام ضمیر را باید به کار ببرید؟ ثانیه‌ها می‌گذرند، جمله در ذهن شما فرو می‌ریزد و لحظه‌ای که می‌توانستید بدرخشید، از دست می‌رود. چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟ چون گرامر زبان فرانسه را فقط خوانده‌اید، اما زندگی نکرده‌اید.
در این راهنما، ضمایر شخصی و غیرشخصی را طوری بررسی می‌کنیم که از این پس، بدون تردید و با اعتمادبه‌نفس صحبت کنید.
در ادامه می‌خوانید:
ضمایر شخصی در زبان فرانسه
ضمایر شخصی در جمله جایگزین «چه کسی» یا «چه چیزی» می‌شوند و همواره با اسمی که به آن اشاره دارند، هماهنگ‌اند. این ضمایر در دسته‌بندی‌های مختلف قرار دارند که در ادامه مقاله با انواع آنها آشنا خواهید شد.
مثال
- .Je les utilise pour mes amis et mes parents — من آنها را برای دوستان و خانواده‌ام استفاده می‌کنم.
1. ضمایر فاعلی شخصی
این ضمایر برای صرف افعال ضروری هستند و جای فاعل جمله را می‌گیرند.
| ضمایر فاعلی شخصی در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | je / j’ |
من |
| 2 | tu |
تو |
| 3 | il / elle / on |
او (مذکر/مونث) / یکی |
| 4 | nous |
ما |
| 5 | vous |
شما (محترمانه یا جمع) |
| 6 | ils / elles |
آنها (مذکر/مونث) |
مثال:
- .John était en retard. Il était en retard — جان دیر کرد. او دیر کرد.
2. ضمایر مفعولی مستقیم
مفعول مستقیم به مفعولی گفته می‌شود که فعل مستقیماً بر آن تأثیر می‌گذارد.
| ضمایر مفعولی مستقیم در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | me / m’ |
اول شخص مفرد |
| 2 | te / t’ |
دوم شخص مفرد |
| 3 | le / la / l’ |
سوم شخص مفرد |
| 4 | nous |
اول شخص جمع |
| 5 | vous |
دوم شخص جمع |
| 6 | les |
سوم شخص جمع |
مثال:
- .Je mange le gâteau. Je le mange — من کیک می‌خورم. من آن را می‌خورم.
نکته: ضمیر باید با جنس و تعداد چیزی که جایگزین می‌کند، هماهنگ باشد.
3. ضمایر تأکیدی
ضمایر تأکیدی برای تأکید بر شخص یا گروهی در جمله استفاده می‌شوند.
| ضمایر تأکیدی در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | moi |
اول شخص مفرد |
| 2 | toi |
دوم شخص مفرد |
| 3 | lui / elle / soi |
سوم شخص مفرد |
| 4 | nous |
اول شخص جمع |
| 5 | vous |
دوم شخص جمع |
| 6 | eux / elles |
سوم شخص جمع |
این ضمایر در موقعیت‌های مختلف به‌کار می‌روند، اما هدف همگی آنها تأکید بر شخص یا گروهی خاص است.
| موقعیت‌هایی برای استفاده از ضمایر تأکیدی | مثال | ||
| به زبان فرانسه | ترجمه فارسی | ||
| 1 | پس از C’est یا Ce sont | C’est toi qui laves la salle de bain. |
این تو هستی که حمام را تمیز می‌کنی. |
| 2 | وقتی بیش از یک فاعل در جمله باشد | Michel et moi avons fait du shopping. |
میشل و من خرید کردیم. |
| 3 | هنگام پرسش | Je suis content, et toi ? |
من خوشحالم، تو چطور؟ |
| 4 | پس از حروف اضافه | Chez lui, sans elle. |
خانه او، بدون او. |
| 5 | در مقایسه‌ها | Nous sommes plus rapides qu’eux. |
ما از آنها سریع‌تر هستیم. |
| 6 | برای نشان دادن مالکیت | Cette tarte est à elle. |
این پای متعلق به او است. |
4. ضمایر مفعولی غیرمستقیم
ضمایر مفعولی غیرمستقیم در زبان فرانسه برای اشاره به مفعولی استفاده می‌شوند که با حرف اضافه‌ای مانند à یا de همراه است.
| ضمایر مفعولی غیرمستقیم در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | me / m’ |
مرا |
| 2 | te / t’ |
تو را |
| 3 | lui |
به او (مذکر / مونث) |
| 4 | nous |
ما را |
| 5 | vous |
شما را |
| 6 | leur |
به آنها |
نکته: هنگام استفاده از ضمایر مفعولی در سوم شخص مفرد یا جمع، دقت کنید. برای مفعول غیرمستقیم از lui / leur و برای مفعول مستقیم از le / la / les استفاده می‌شود.
| مثال‌ها در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | Je demande à ma mère. Je lui demande. |
از مادرم می‌پرسم. از او می‌پرسم. |
| 2 | Je donne le cadeau aux enfants. Je le leur donne. |
کادو را به بچه‌ها می‌دهم. آن را به آنها می‌دهم. |
5. ضمایر انعکاسی
ضمایر انعکاسی در زبان فرانسه بسیار ضروری هستند و با افعال انعکاسی به کار می‌روند.
| ضمایر انعکاسی در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | me / m’ |
خودم |
| 2 | te / t’ / toi |
خودت |
| 3 | se / s’ |
خودش |
| 4 | nous |
خودمان |
| 5 | vous |
خودتان |
| 6 | se / s’ |
خودشان |
نکته: ضمایر انعکاسی همیشه با فاعل هماهنگ می‌شوند و همراه با افعال انعکاسی استفاده می‌شوند.
مثال‌ها:
- se laver — شستن خود
- se casser — شکستن (عضوی از بدن)
- s’habiller — لباس پوشیدن
| صرف این افعال با ضمایر انعکاسی در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | Je me lave. |
من خودم را می‌شویم. |
| 2 | Tu te laves. |
تو خودت را می‌شویی. |
| 3 | Il se lave. |
او خودش را می‌شوید. |
| 4 | Nous nous lavons. |
ما خودمان را می‌شوییم. |
| 5 | Vous vous lavez. |
شما خودتان را می‌شویید. |
| 6 | Ils se lavent. |
آنها خودشان را می‌شویند. |
انتخاب ضمایر مستقیم یا غیرمستقیم
در زبان فرانسه، انتخاب ضمیر مستقیم یا غیرمستقیم به وجود حرف اضافه در جمله بستگی دارد. اگر پیش از شخص یا موجود زنده حرف اضافه‌ای مانند «à» یا «de» بیاید، از ضمیر مفعولی غیرمستقیم استفاده می‌کنیم. حرف اضافه نشان‌دهنده ارتباط غیرمستقیم با اسم است.
چند بار وسط یک جمله گیر کرده‌اید، فقط به این خاطر که مطمئن نبودید «او» را چطور بگویید؟ چند بار خواسته‌اید روان صحبت کنید، اما ضمایر اشتباه همه‌چیز را خراب کرده‌اند؟
کلاس آنلاین فرانسوی، راهی برای فرار از این بن‌بست است.
تمرین‌های عملی، تکرار هدفمند—و ناگهان، جمله‌ای که همیشه در آن مکث می‌کردید، بی‌هیچ تردیدی از دهانتان بیرون می‌آید.
ضمایر غیرشخصی در زبان فرانسه
در زبان فرانسه، برخی از ضمایر غیرشخصی رایج شامل «que» (که)، «qui» (که/چه کسی) و «ce» (آن) هستند. همچنین در این بخش به دو ضمیر قیدی «en» و «y» پرداخته می‌شود:
مثال‌ها:
- !C’est mon super-pouvoir — این قدرت فوق‌العاده من است!
1. ضمایر فاعلی غیرشخصی
در زبان فرانسه، از ضمایر «ce» و «il» برای فاعل غیرشخصی استفاده می‌شود. مشابه با انگلیسی که از «it» برای این منظور استفاده می‌شود، در فرانسه نیز این دو ضمیر در بسیاری از مواقع قابل تعویض هستند، اما «ce» به‌طور معمول در مکالمات محاوره‌ای بیشتر به کار می‌رود.
| مثال‌ها در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | Il est possible que… |
ممکن است که… |
| 2 | C’est moi. |
این منم. |
| 3 | Il est nouveau. |
این جدید است. |
| 4 | C’est fini ! |
تمام شد! |
2. ضمایر موصولی
ضمایر موصولی بخشی از جمله را که فاقد فاعل است به بخش دیگری که فاعل دارد، وصل می‌کنند.
| انواع ضمایر موصولی فرانسوی | مثال به زبان فرانسوی + ترجمه فارسی | نکته | |
| 1 | Que جایگزین مفعول مستقیم در جمله وابسته، معادل that در انگلیسی. |
Où est la chose que j’ai achetée hier ? (چیزی که دیروز خریدم کجاست؟) |
در اینجا، que به la chose اشاره دارد که مفعول مستقیم فعل acheter (خریدن) است. |
| 2 | Qui جایگزین فاعل (شخص یا چیز) در جمله وابسته، معادل who در انگلیسی. |
Je voudrais un prof qui ne donne pas de devoirs. (من معلمی می‌خواهم که تکلیف ندهد.) |
Qui فقط به شخص محدود نمی‌شود؛ qui به devoirs (تکالیف) اشاره دارد که فاعل فعل aider (کمک کردن) است. |
| Cependant, le prof donne des devoirs qui nous aident à apprendre. (با این حال، معلم تکالیفی می‌دهد که به ما کمک می‌کنند یاد بگیریم.) |
|||
| 3 | Lequel/Laquelle/Lesquels/Lesquelles جایگزین مفعول غیرمستقیم پس از حرف اضافه، معادل which در انگلیسی. |
Je n’ai pas lu la lettre à laquelle tu as répondu. (نامه‌ای را که به آن پاسخ دادی نخواندم.) |
برای اشاره به فرد، از ترکیب préposition + qui استفاده می‌شود. |
| 4 | Dont جایگزین مفعولی که با de همراه است، معادل whose یا that در انگلیسی. |
Le pronom dont j’ai peur ! (ضمیری که از آن می‌ترسم!) |
معمولاً در عبارات parler de، avoir besoin de و avoir peur de استفاده می‌شود. |
| 5 | Où جایگزین مکان، معادل کجا در فرانسه. برای اشاره به مکان و زمان استفاده می‌شود. |
C’est là où j’ai mangé hier. (این همان جایی است که دیروز غذا خوردم.) |
ضمیر Où همچنین می‌تواند به جای زمان هم استفاده شود. |
| Mercredi, c’est le jour où je pars. (چهارشنبه روزی است که می‌روم.) |
|||
3. ضمایر قیدی
در زبان فرانسه، دو ضمیر قیدی وجود دارد: y و en.
1. ضمیر قیدی Y
جایگزین ترکیب à + اسم (معمولاً مکان).
| مثال‌ها در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | Je voudrais aller à Paris → Je voudrais y aller. |
می‌خواهم به پاریس بروم → می‌خواهم به آنجا بروم. |
| 2 | Il pense à l’été dernier → Il y pense. |
او به تابستان گذشته فکر می‌کند → او به آن فکر می‌کند. |
نکته:
از y برای à + شیء بی‌جان استفاده کنید. آن را با lequel (برای ارتباط جملات) یا lui/leur (برای مفعول غیرمستقیم که شخص است) اشتباه نگیرید.
2. ضمیر قیدی En
جایگزین ترکیب de + اسم یا عباراتی با کمیت.
| مثال‌ها در زبان فرانسه | ترجمه فارسی | |
| 1 | Ma mère prépare des pâtes → Ma mère en prépare. |
مادرم مقداری پاستا درست می‌کند → مادرم مقداری از آن درست می‌کند. |
| 2 | Il a beaucoup de bonbons → Il en a beaucoup. |
او مقدار زیادی آب‌نبات دارد → او مقدار زیادی از آن دارد. |
| 3 | Elle a deux livres → Elle en a deux. |
او دو کتاب دارد → او دو تا از آنها دارد. |
نکته:
در جملات کمیتی، استفاده از en ضروری است. مثلاً جمله J’ai un. اشتباه است، باید گفت: J’en ai un (یکی دارم).
4. ضمایر نامعین
ضمایری که به کلمات نامشخص اشاره دارند و می‌توانند نقش فاعل، مفعول یا همراه با حرف اضافه را داشته باشند.
مثال‌ها:
- d’autres — دیگران
- chacun / chacune — هرکدام
- certains / certaines — برخی
- plusieurs — چندین
- quelque chose — چیزی
- quelqu’un — کسی
- tout — همه چیز
- tout le monde — همه افراد
نکته:
فعل‌های مربوط به فاعل‌های نامعین با سوم شخص مفرد یا جمع صرف می‌شوند.
نکته نهایی:
ترتیب صحیح قرارگیری ضمایر در جمله:
me, te, nous, vous
le, la, les
lui, leur
y
en
ترفند یادگیری:
اگر این ترتیب را با آهنگ Frère Jacques تکرار کنید، راحت‌تر به خاطر می‌سپارید!
سخن پایانی
در پایان این مقاله، امیدواریم که درک شما از ضمایر شخصی و غیرشخصی در زبان فرانسه عمیق‌تر شده باشد. با تمرین و تکرار، می‌توانید این مفاهیم را در مکالمات روزمره خود به‌کار ببرید و به تسلط بیشتری دست یابید. به یاد داشته باشید، هر گام کوچک در یادگیری، شما را به هدف نزدیک‌تر می‌کند.
همان‌طور که ضرب‌المثل فرانسوی می‌گوید:
«.Petit à petit, l’oiseau fait son nid»
(ذره‌ذره، پرنده لانه‌اش را می‌سازد.)
