پرکاربردترین ضرب المثل های ترکی که ترک ها زیاد استفاده می کنند!

ضرب‌المثل‌های ترکی هنوز در زندگی روزمره کاربرد دارند. از کوچه و خیابان گرفته تا اخبار، این جملات ساده و پرمحتوا همیشه همه جا شنیده می‌شوند. بنابراین، آشنایی با این ضرب‌المثل‌ها می‌تواند به درک بهتر زبان ترکی کمک کند.

ضرب‌المثل‌ها جملات کوتاه و تاثیرگذاری هستند که حقیقت‌های زندگی را به شکلی ساده بیان می‌کنند. این جملات نسل به نسل منتقل می‌شوند چون همیشه چیزی برای یاد دادن دارند.

در این مقاله به برخی از معروف‌ترین ضرب‌المثل‌های ترکی می‌پردازیم و معنی آن‌ها را به طور کامل توضیح خواهیم داد.

 

۲۰ ضرب‌المثل ترکی جالب که باید بدانید

 

۱. Ayağını yorganına göre uzat.

ترجمه فارسی	پایت را به اندازه لحافت دراز کن.
مفهوم واقعی ضرب المثل	به معنای این است که باید طبق توانایی و منابع خود عمل کنیم و بیشتر از چیزی که داریم، خرج نکنیم.

 

۲. Balık baştan kokar.

ترجمه فارسی	ماهی از سر می‌گندد.
مفهوم واقعی ضرب المثل	به این معناست که مشکلات و فساد‌ها از رده‌های بالا شروع می‌شود. اگر فردی دچار مشکل است، ناشی از اشتباهات رؤسا یا مدیران است.

 

۳. Akıl akıldan üstündür.

ترجمه فارسی	عقل از عقل بالاتر است.
مفهوم واقعی ضرب المثل	به این معناست که همیشه بهتر است به نصیحت‌ها و انتقادهای دیگران گوش دهید. افراد ممکن است ایده‌هایی الهام‌بخش داشته باشند که می‌توانید از آن‌ها بهره‌مند شوید.

 

۴. Bir elin nesi var, iki elin sesi var.

ترجمه فارسی	یک دست صدا ندارد، اما دو دست صدا دارد.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به اهمیت همکاری و کار گروهی اشاره می‌کند. وقتی افراد با هم همکاری کنند، می‌توانند نتایج بهتری بدست آورند.

 

۵. Bekara karı boşamak kolaydır.

ترجمه فارسی	برای مجرد، طلاق دادن زن آسان است.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل زمانی استفاده می‌شود که فردی در مورد مسائل یا تصمیمات مهم به‌راحتی نظر می‌دهد، بدون اینکه درک درستی از سختی‌های آن داشته باشد.

 

۶. Davulun sesi uzaktan hoş gelir.

ترجمه فارسی	صدای طبل از دور خوش است.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به این معناست که چیزها از دور جذاب‌تر به نظر می‌رسند، اما وقتی به آن‌ها نزدیک می‌شویم، ممکن است با چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو شویم.

 

۷. Damlaya damlaya göl olur.

ترجمه فارسی	قطره‌قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به اهمیت تلاش‌های کوچک و مستمر اشاره دارد که در نهایت به دستاوردهای بزرگ منجر می‌شوند.

 

۸. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

ترجمه فارسی	کسی که حقیقت را بگوید از نه تا روستا بیرونش می‌کنند.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به این معناست که گاهی اوقات بیان حقیقت ممکن است باعث بروز دشمنی و مشکلات شود، بنابراین باید در گفتن حقیقت دقت کرد.

 

۹. Dost kara günde belli olur.

ترجمه فارسی	دوست را در روزهای سخت می‌توان شناخت.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به اهمیت دوستان واقعی اشاره دارد، کسانی که در زمان‌های سخت و دشوار در کنار شما می‌مانند و وفاداری خود را نشان می‌دهند.

 

۱۰. Erken kalkan yol alır

ترجمه فارسی	پرنده سحرخیز، دانه را پیدا می‌کند.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل به اهمیت زود بیدار شدن و استفاده بهینه از زمان اشاره دارد. کسانی که زودتر شروع به کار می‌کنند، بهتر از فرصت‌ها استفاده می‌کنند.

در فضای آنلاین ممکن است دوست ترک‌زبانی پیدا کنید و از این فرصت برای تمرین زبان ترکی بهره‌مند شوید. اما هنگامی که شروع به صحبت می‌کنید، با ضرب‌المثل‌هایی روبه‌رو می‌شوید که معنی آن‌ها برایتان گنگ است. در این لحظه به این فکر می‌کنید که اگر در یک کلاس آنلاین ترکی با معلمی باتجربه شرکت می‌کردید، می‌توانستید این مفاهیم را به راحتی درک کرده و در مکالمات روزمره خود به کار ببرید.

 

۱۱. Eşeğe altın semer vursan da eşek yine eşektir

ترجمه فارسی	حتی اگر بر خر، زین طلایی بگذاری، باز هم خر است.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل می‌گوید که ابزار یا ظاهر زیبا نمی‌تواند ذات افراد را تغییر دهد.

 

۱۲. İyi insan lafın üstüne gelir

ترجمه فارسی	انسان خوب وقتی از او حرف می‌زنید، ظاهر می‌شود.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل زمانی استفاده می‌شود که فردی که دوستش دارید ناگهان و به طور غیرمنتظره ظاهر شود.

🔹اگر برعکس باشد و فردی ناخوشایند ظاهر شود، گفته می‌شود: İti an, çomağı hazırla (از شیطان حرف بزن، ظاهر می‌شود).
در زبان قدیم ترکی، کلمه «it» به معنای «سگ» بود که در آن زمان نسبت به اسب محبوبیت کمتری داشت.

 

۱۳. Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste

ترجمه فارسی	آه مظلوم را نگیر، به آرامی دامن‌گیر می‌شود.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل هشدار می‌دهد که ظلم به دیگران، دیر یا زود گریبان‌گیر فرد ظلم‌کننده خواهد شد. به عبارت دیگر، ظلم نمی‌تواند بی‌تاوان بماند و تأثیرات منفی آن بالاخره آشکار می‌شود.

 

۱۴. Körler sağırlar, birbirlerini ağırlar

ترجمه فارسی	نابینایان و ناشنوایان یکدیگر را تحویل می‌گیرند.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل برای توصیف گروهی از افراد با مشکلات یا ویژگی‌های مشابه (معمولاً منفی) به کار می‌رود که ممکن است همکاری‌شان چندان مفید نباشد.

 

۱۵. Lafla peynir gemisi yürümez

ترجمه فارسی	با حرف کشتی پنیر حرکت نمی‌کند.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل تأکید دارد که به جای حرف زدن، باید عمل کرد. عمل از کلمات مؤثرتر است.

 

۱۶. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

ترجمه فارسی	زبان نرم، مار را از لانه‌اش بیرون می‌آورد.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل نشان می‌دهد که صحبت مؤدبانه و دلنشین حتی می‌تواند سخت‌ترین افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

 

۱۷. Üzümü ye bağını sorma

ترجمه فارسی	انگور را بخور و درباره باغش سؤال نکن.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل می‌گوید بهتر است از آنچه به شما داده شده لذت ببرید و بیش از حد کنجکاوی نکنید.

 

۱۸. Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol

ترجمه فارسی	یا همان‌طور که هستی ظاهر شو یا همان‌طور که ظاهر می‌شوی باش.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این جمله از اشعار مولانا، به صداقت و دوری از ریاکاری تأکید دارد.

 

۱۹. Zararın neresinden dönülse kardır.

ترجمه فارسی	از هرجا جلوی ضرر گرفته شود، سود است.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل می‌گوید که بهتر است اشتباهات خود را هرچه زودتر متوجه شوید و از آن‌ها درس بگیرید، تا اینکه به ضرر بزرگتری دچار شوید.

۲۰. Zorla güzellik olmaz.

ترجمه فارسی	زیبایی با زور نمی‌شود.
مفهوم واقعی ضرب المثل	این ضرب‌المثل می‌گوید که نمی‌توان کسی را به انجام کاری مجبور کرد. شما می‌توانید فرصت را فراهم کنید، اما تصمیم‌گیری نهایی به خود فرد بستگی دارد.

 

سخن پایانی

برای آشنایی بیشتر با ضرب‌المثل‌های ترکی و درک عمیق‌تر از فرهنگ این زبان، پیشنهاد می‌کنیم به جستجو در منابع معتبر و لغت‌نامه‌های ترکی ادامه دهید. هر ضرب‌المثل دریچه‌ای است به دنیای گسترده‌تری از حکمت‌ها و تجربیات زندگی که می‌تواند شما را با ابعاد جدیدی از این زبان آشنا کند.

 

منبع: fluentinturkish.com